Gminne Przedszkole nr 1

 

 

 

 

 

 

 

Prawa dziecka przysługują każdemu dziecku niezależnie od wieku, płci, koloru skóry czy miejsca zamieszkania. Czym są prawa dziecka, kiedy zostały uchwalone i jakie akty prawne dotyczące praw dziecka obowiązują obecnie?

     

Prawa dziecka to jedna z kategorii zaliczanych do szerokiej grupy praw człowieka, które przysługują każdemu z nas tylko dlatego, że jesteśmy ludźmi. Do praw człowieka zaliczane jest m.in. prawo do życia, wolności, edukacji – są one powszechne, a więc takie same dla wszystkich, przyrodzone, czyli istnieją niezależnie od woli władzy, i niezbywalne – czyli nikt nie może ich ludziom odebrać.

 

Podobnie jest z prawami dziecka: przysługują one każdemu dziecku bez wyjątku i powinny być respektowane przez każdego dorosłego.

 

Historia praw dziecka

 

Idea praw dziecka nie jest nowa, ale też jej korzenie nie sięgają zbyt daleko. Choć z tego, że dziecko to nie mały dorosły, zdawano sobie sprawę już od wieków – o czym świadczą choćby rytuały inicjacji, wchodzenia w dorosłość, praktykowane w wielu kulturach – to jednak jeszcze w XVIII wieku panowało przekonanie, że dziecko to ledwie „materiał” na człowieka, i by wyrosło na pełnowartościową osobę, wymaga dyscypliny. Niekiedy tak surowej, że mało które dziecko w rodzinie dożywało kilkunastu lat.

 

Dopiero na przełomie XVIII i XIX wieku powszechnie zaczęto zdawać sobie sprawę z faktu, że dzieci, by należycie się rozwijały, potrzebują opieki i ochrony. Bodźcem, który zapoczątkował lokalną najpierw, a później międzynarodową działalność na rzecz dzieci, ich praw i ochrony, była historia ośmiolatki z amerykańskiego Baltimore.

 

Pierwsze stowarzyszenia broniące praw dziecka

 

Dziewczynka – Mary Ellen Wilson – była regularnie bita przez matkę, a pomocy udzielili jej dopiero działacze miejscowego stowarzyszenia przeciw okrucieństwu wobec zwierząt. Cała sytuacja miała miejsce w 1874 roku. Została szeroko nagłośniona – w ciągu kilku następnych lat w Stanach Zjednoczonych powstało ponad 200 miejscowych stowarzyszeń, które miały chronić dzieci przed przemocą ze strony dorosłych.

 

Stopniowo w ich działania zaczęły włączać się lokalne samorządy, a następnie organizacje państwowe. Coraz silniej zaczęto zdawać sobie sprawę z tego, że dziecko nie jest własnością dorosłych – jest od nich mniejsze, słabsze, musi mieć zapewnioną ochronę przed ich siłą.

 

Dzieci zaczęto też traktować jako osoby, które – z racji wieku – potrzebują optymalnych, godziwych warunków życia, bo tylko dzięki nim mogą właściwie się rozwijać. Podobne organizacje zaczęły powstawać również w innych krajach.

 

W Europie już od 1880 roku tworzyły się towarzystwa i organizacje zajmujące się tworzeniem domów wychowawczych dla dzieci porzuconych i bezdomnych, dziennych placówek opiekuńczych dla dzieci zaniedbanych, a także nad łagodzeniem przepisów prawa karnego dla nieletnich.

 

Dobrze wiedzieć

 

Najważniejsze akty prawne:

 

Najważniejszym dokumentem, który określa prawa dziecka jest Konwencja o prawach dziecka, którą uchwaliło Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych 20 listopada 1989 r. Została ratyfikowana przez 192 kraje – wszystkie zobowiązały się do przestrzegania i realizowania jej zapisów. Polska ratyfikowała tę konwencję w 1991r. 

 

Ale nie jest to dokument jedyny.

 

• W 1924 roku Zgromadzenie Ogólne Ligi Narodów uchwaliło Deklarację Praw Dziecka, zwaną również Deklaracją Genewską.
• W 1959 roku Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych proklamowało Deklarację Praw Dziecka, która jest rozszerzeniem Deklaracji Genewskiej.
• W 1995 roku Rada Europy opublikowała Europejską strategię na rzecz dzieci – dokument określający modelowy zakres ochrony prawnej dziecka, jaki powinien obowiązywać wszystkie państwa członkowskie Unii Europejskiej. Zawarte w niej zasady zebrano następnie w kolejny dokument - Europejską Konwencję o Wykonywaniu Praw Dzieci. Uchwalono ją w 1996 r, Polska ratyfikowała ją w 1997 roku, konwencja weszła w życie w 2000 roku. 
• W 2000 r powstały dwa dodatkowe protokoły do Konwencji o Prawach Dziecka, które dotyczyły angażowania dzieci w konflikty zbrojne i handlu dziećmi, dziecięcej prostytucji i pornografii. 

 

Akty prawne w Polsce

 

W Polsce najważniejszymi aktami prawnymi, gwarantującymi prawa dziecka są:

• Konstytucja RP - w art. 72. Konstytucji zapisano m.in. prawo do ochrony dziecka przed przemocą, wyzyskiem, okrucieństwem i demoralizacją, a także prawo do opieki i pomocy władz dla dzieci pozbawionych opieki rodzicielskiej.
• Konwencja o Prawach Dziecka.
• Ustawa o Rzeczniku Praw Dziecka.

 

 

Korczakowskie Prawa Dziecka:

1. Prawo do radości.
2. Prawo do wyrażania swoich myśli i uczuć.
3. Prawo do szacunki.
4. Prawo do nauki przez zabawę i bycie sobą.
5. Prawo do niepowodzeń i łez.
6. Prawo do własności.
7. Prawo do bycia sobą.
8. Prawo do niewiedzy.
9. Prawo do upadków.
10. Prawo do tajemnicy.                                   

 

O Prawach Dziecka 

Nikt mnie nie ma prawa siłą zmuszać do niczego,

A szczególnie do zrobienia czegoś niedobrego.                                                                                                                                                  

Mogę uczyć się wszystkiego, co mnie zaciekawi.

Ja mam prawo sam wybierać, z kim się będę bawić.

Nikt nie może mnie poniżać, krzywdzić, bić, wyzywać 

I każdego mogę zawsze na ratunek wzywać

Jeśli mama, brat lub tata już nie mieszka z nami,

Nikt nie może mi zabronić spotkać ich czasami

Nikt nie może moich listów czytać bez pytania.

Mam też prawo do tajemnic i własnego zdania.

Mogę żądać, żeby każdy uznał moje prawa, 

A gdy różnię się od innych to jest moja sprawa.